Hücre yaşlanması, metobilizmanın çalışmasıyla oluşan ürünlerin ve atıkların birikmesine bağlı. Hücre hacmi arttıkça zar yüzeyi bunu kaldıramayacak düzeye geliyor, hacim/yüzey oranı kritik bir eşiği aşınca hücre bölünüyor. Bölünme, bir bakıma hücrenin gençleşmesi. Ancak ökaryotik hücrelerde bölünme ve DNA kopyalama sırasında kromozom uçlarında bulunan " telomer " denen, kalıtsal olarak anlamsız gibi duran binlerce tekrar dizisi kromozomlardaki işlevsel genleri koruyor. Hücre bölünmelerinde oluşan kopmalar telomerlerde gerçekleşiyor ve kromozom işlevsiz parçaları yitirdiğinden bu kayıpların hücreye zararı olmuyor. Gerçi telomer dizilerinin de bir sonu var; tekrar birimlerinin miktarı hücrenin biyolojik yaşını ve bölünebilme kapasitesini belirliyor. Telomer ne kadar uzunsa, telomeraz adlı enzimle kendini ne kadar tamir edebiliyorsa hücre de o kadar bölünebiliyor. Kromozomlarda telomerlerin uzunluğu kritik eşiğe gelince hücre bölünmesi duruyor. İşte bu, hücrenin yaşlanma ve ölüm sürecine girdiğini gösteriyor. Kök hücreler ve üreme hücreleri bu süreçten pek etkilenmiyor ama diğer tüm organ ve dokulardaki hücreler belli bir gelişim sürecinden sonra yaşlanıyor, ölüyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder