Klasik bir soru: Yeryüzünün kaçta kaçı keşfedildi? Yüzde 95'i mi? Yoksa yüzde 99'u mu? Hiçbiri değil! En fazla yüzde 5'i, belki daha azı. Neden mi? Çünkü yeryüzünün yüzde 70'inden fazlası sular altında.
NOAA( Amerika Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi ) raporuna göre yeryüzünü kaplayan okyanusların yüzde 95'i henüz bilimsel olarak araştırılmış değil. Öyle ya, Ay'ın şimdiye dek altı kez ziyaret eden insanoğlu okyanusun en derin yerine, yani Pasifik' in batısındaki 11.000 m'lik Mariana Çukuru' na yalnızca bir ziyarette bulundu.
Tıpkı uzay araştırmarında olduğu gibi okyanus araştırmalarında da uzaktan kumandalı robot ve sondaların kullanımı giderek yaygınlaşıyor. Bilimciler bugüne dek ortaya konan en iddialı projelerden birini kuzeydoğu Pasifik' te, yüzeyden 2,6 km derinde hayata geçirmeye hazırlanıyor.
100 milyon sterlinlik Neptune Canada Projesi önümüzdeki 25 yıl boyunca Vancouver Adası açıklarında okyanus tabanındaki doğal şartları ve faaliyetleri gözlemlemeyi hedefliyor
Bölgede sensör, sismometre ve kamera silsilesinden oluşan 800 km' lik kapsamlı bir veri ağı kurulmuş; bir de Wally adında bir sualtı robotu mevcut.
Ağ sayesinde okyanus tabanındaki faaliyetlere ilişkin haftada bir 1 TB(terebayt) dolayında veri elde ediliyor. Bu, bilimciler için aşağıda olup bitenler hakkında çok değerli ipuçları demek. Şubat 2010' da Şili' yi vuran 8,8 büyüklüğündeki deprem sırasında Neptune Canada' nın 11.000 km uzaklıktaki sensörleri küçük çapta bir tsunami oluştuğunu saptamıştı.
Bu tür hareketliliklerin böylesine uzak mesafelerden hissedilmesi bilimsel kazanımın ötesinde başka şeyler de ifade ediyor. Projeyi yürüten bilimciler okyanus tabanındaki çöküntülerde hapsolmuş dev boyutlarda metan gazı rezervlerine rastladı. Bu gazlarının tetikleyici herhagi bir etkiyle açığa çıkması küresel ısınmayı iyice tırmandırabilir. Robot Wally' nin görevlerinden biri de, Vancouver açıklarındaki metan depolarının dış etkilere nasıl tepki vereceğini araştırmak.
Victoria Üniversitesi' nden Dr. Mairi Best " Okyanus, gezegenimizin lokomotifi gibidir; hepimizi etkiler "diyor. " Bu projeyle, gemiyle yapılan herhangi bir keşif seferiyle asla saptanamayacak bulgulara eriştik. Buradan ayrılmaya niyetimiz yok."
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder